Boekbesprekingen
         
Songhay-Kaado De verhalenverteller Spreek Djerma Spreekwoorden Tovenaarsleerling

De redevoeringen van de genealogische verhalenverteller
bij de Djerma’s van Niger

Een boek van Sandra Bornand
 
Inhoud

Kaft van Bornands boek over de verhalenverteller; klik op de linker muisknop voor vergroting


 
De bespreking

De verhalenverteller is in een belangrijke figuur in een samenleving die veel meer dan in de westerse samenleving nog gebaseerd is op mondelinge overlevering van kennis en tradities. Centraal staat de verteller van de geschiedenis van het afstamming en heldendaden van voorouders van belangrijke leiders.

Dit boek is een wetenschappelijke werk en is daarom minder toegankelijk voor de geïnteresseerde leek. Vooral de beschouwingen vergen toch kennis van het antropologisch jargon. Desalniettemin zijn er ook delen die ook voor een leek goed leesbaar en zeker interessant zijn, omdat ze inzicht bieden in de tradities en ontwikkelingen hierin in de Djerma cultuur.

Terug


 

De opbouw van het boek

De inleiding van dit boek beschrijft in twee hoofdstukken de context van het onderzoek. Het eerste hoofdstuk behandelt de de problemen bij het bestuderen van de mondelinge tradities, het tweede schets de historie en de taal van de Djerma. De kern van het boek wordt gevormd door vier delen, die elk een specifiek onderwerp van het onderzoek behandelen en bestaan uit
2-4 hoofdstukken. Het eerste deel gaat over de eigen lokale opvattingen (emic) over het woord, de herinnering en de verschillende type redevoeringen in de Djerma maatschappij. Het tweede deel beschrijft de Djerma maatschappij en de rol van de « jasare », de houder van speciale mondelinge tradities. Het derde deel concentreert zich op de macht van het benoemen, genoemd worden in de stamboom of over verteld worden. Dit deel bevat de analyse van de geregistreerde redevoeringen. Het vierde deel besteed aandacht aan de strategie van de « jasare » and de manier waarop de notabelen denken over hem, als wel hoe de luisteraar fysiek reageert op de redevoering. Het boek besluit met een conclusiehoofdstuk getiteld: "Van de macht van het woord tot de macht van de redevoering".

De CD-ROM bevat de geluidsopname van 17 redevoeringen alsook de transcriptie van deze in het Djerma, de vertaling ervan naar het Franse en een bestand met de gecombineerde tekst in Djerma en Frans. Eveneens staat er drie kaarten op, twee detailkaarten, één met het gebied ten oosten van Niamey en één met het gebied ten noordwesten van Dosso, en een kaart van de taalregio's in Niger. De CD-ROM bevat tevens zes foto's van verschillende « jasare » en zes diagrammen met de structuur van een van de redevoeringen.

Terug


 
De auteur

Doctor in de letteren aan de Universiteit van Lausanne (Prijs van het Rectoraat 2003), Sandra Bornand, met de Zwitserse nationaliteit, doet sinds 1994 onderzoek over de mondelinge tradities van de Djerma in Niger. Haar opleiding in literatuur en analyse van de redevoeringen heeft haar er toe aangezet om de nadruk in haar onderzoek te leggen op de relaties tussen het woord en de macht. Auteur van verscheidene artikelen over de Djerma maatschappij, is zij heden ten dagen bursale van het Zwitserse Nationaal Fonds (FNS).

Terug


 

Tekst op de achterflap

« Een nacht, terwijl ik getuige was van een huwelijk in Niamey, zag ik de naar zijn stamboom luisterende bruidegom beven. Men legde me uit dat wat ik zag een natuurlijk gevolg was van de redevoering. Ik heb willen begrijpen waarom deze woorden hem zo lieten reageren. »

Deze anekdote vormt het uitgangspunt van het boek. De auteur, na een lange periode van ervaring op dit terrein en leerbijeenkomsten in de nabijheid van een grote verteller, stelt een inwijdingsreis voor die verschillende etappes omvat, overeenkomend met de verschillende niveaus van de kennis: het woord, de herinnering, de mondelinge traditie en de genealogische verhalenvertellers.

Het hart van dit onderwerp vormt de redevoerende vaardigheden van genealogische verhalenvertellers en in het bijzonder de machtsrelaties die zij aangaan met hun gesprekspartners. Om een situatie uit te leggen, die voor haar a-priori ongunstig is, als een « zwakke » doorverwijzing, probeert de auteur om de valkstrikken te ontdekken die de spreker spant voor de aangesprokenen. Op basis van de redevoeringen, die een oorspronkelijke tekstverzameling vormen, opteert zij voor een benadering die het voorbeeld volgt van de Franse ethno-taalkundige school door bijzondere aandacht aan de vermeldingssituatie te geven - meer precies, aan de relatie tussen spreker en luisteraar (s) -, teneinde datgene te bepalen dat tijdens het uitspreken van een redevoering door de genealogische verhalenverteller op het spel wordt gezet.

Terug


 

Kerninformatie

originele titel: Le discours du griot généalogiste chez les Zarma du Niger
auteur: Sandra Bornand
ISBN : 2-84586-625-9
omvang: 464 bladzijden (160 mm * 240 mm)
uitgegeven: Juni 2005, in het Frans
met verklarende  Djermawoordenlijst
uitgever: Karthala
22-24 boulevard Arago
75013 Parijs, Frankrijk
op het internet: http://www.karthala.com

Extra:
Inclusief een CD-ROM met de bestudeerde redevoeringen in twee talen (Djerma en Frans) met muziek en foto's

 

Terug



Laatst herzien: 04 november 2009